Raif VIRMIÇA’nın “PRİZREN’DE ROTLALAR HÂKİMİYETİ VE VAKFİYESİ” yeni kitabı basından çıktı…

Prizren’de Osmanlı Tarihi’nin Eksik Bıraktığı Noktaları Tamamlayan Kitap

Kosova’da XVII. yüzyılın ortalarından XIX. yüzyılın ortalarına kadar, yaklaşık bir asır kadar uzanan zaman diliminde gelişen ve Osmanlı medeniyeti içinde yetişen ve Prizren'de o medeniyetten kalan, Osmanlı Rumeli tarihinin en önemli ailelerinden biri kuşkusuz ki Rotla ailesidir. O zamandan bugüne kadar kalan ve "Rotlalar Vakfiyesi” olarak bilinen: 5 Cami, 1 Saray, 3 Saat Kulesi, 10 Taş Kulesi, 2 Mektep, 2 Medrese, 2 Dershane, 10 kadar değirmen ve çok sayıda dükkânlar ve diğer hayratlar zamanında ecdadımıza hizmet sunduktan sonra, günümüzde de hizmetleri devam etmektedir.

Zamanında olduğu gibi günümüzde de Prizren şehrin dokusunun en elverişli yerlerinde ve diğer belli yerlerinde inşa edilen bu eserlerin hem yararlı olma niteliği göz önünde tutulmuş hem de estetik değerleri sergilenmeye çalışırken, Prizren’in ileriye dönük, gelişmesi ve kimliği de belirlenmiştir. Bugün Prizren’de de dış ve sanatsal özellikleriyle biri birinden farklı dönemleri yansıtan bu ve diğer eserler Prizren halkının günlük yaşamının bir parçasını oluşturmakla her semte damgasını vurmuş ve o ortama hoş ve güzel bir görüntü sağlamışlardır.

Basımdan yeni çıkan bu kitap sayesinde bugün zengin olan Prizren tarihinde önemli bir yere tabi olan Rotla ailesinin, sadece hâkimiyeti değil, Prizren’in her yönlü kalkınmasında büyük çaba sarf eden bu aile üyelerinin yönetici özellikleri yanında, bu yörelerde İslam dinin yaygınlaşmasında başta geldiklerini ve sunmuş oldukları her yönlü insani yardımlar ve diğer hayırlı vesileler yüzünden büyük bir hayırsever şahsiyet olduklarını öğrenmiş oluyoruz.

İlk defa kitapta Rotla ailesinin mutasarrıf ve diğer üyelerinden bahsedilirken şahsiyetleriyle ilgili önemli bilgiler teşhir edilmekte. Hususiyetle de bu ailenin en önemli asalarından Mehmet Tahir Paşa ve oğulları Mahmut Paşa ve Emin Paşa’nın hayatı, şahsiyeti ve vakfiyesiyle ilgili ayrıntılı bilgiler sergilenmektedir. Kitapta bu şahsiyetlerle alakalı neşredilen yeni bilgiler ve durumlar teşhir edilerek, Rotla ailesinin Prizren’de 100 yıllık hâkimiyet dönemi ve vakfiyesi, ilk defa bir bütün olarak Vırmiça tarafından tetkikleşip incelenmiştir ve tespit edilen bilgiler sayesinde bu ailenin bazı fert ve şahısları için yanıtsız kalan çoğu sorulara cevap verilmiştir, meçhul durumlar için de açıklamalar yapılmıştır.
Bu çalışma Vırmiça’nın bugüne kadar Kosova’da Osmanlı mimari eserleriyle ilgili yapmış olduğu geniş anlamlı çalışmalarının özel bir bölümünü oluşturmakla, diğer araştırmalarına kıyasen Vırmiça için yeni bir araştırma ufkunu oluşturan bu mevzunun tetkiki, sadece Prizren tarihi için değil, Kosova tarihi için de büyük önem taşıyacaktır. Çünkü Vırmiça’ya göre: “Prizren söz konusu olunca her zaman karşımıza onun zengin tarihi, müteakiben Vilayet merkezi olduğu döneminde oynadığı rolü, Prizrenli Rotla ailesinin 100 yıl kadar süren hâkimiyeti ve Osmanlı tarihinin bu yöreler için eksik bıraktığı bazı noktalar karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla bu kitap, Osmanlı tarihinin bu yöreler için eksik bıraktığı bazı durumları ve noktaları tamamlayan önemli bir belge niteliği yanında, bu yöre tarihinin belli bir ölçüde akışını değiştirecek yahut Rotla sülalesinin kaderini belirleyecek eserlerden biri olarak da nitelendirilmekte, ulusal tarihimizi belirleyen önemli kaynak eserleri olarak kütüphanelerimizde yer alacaktır”.

Bu dönemde Rotla ailesinin yapmış olduğu mütenevvi insancıl ve diğer hayrat faaliyetleri, yöneticilik ve savaşçı kabiliyetleri yanında, kitapta bu ve yer alan çoğu diğer malumatlar sayesinde o dönemde Prizren ve yöresinin her türlü kalkınmasında Rotla ailesinin büyük katkısı, mal ve kişi güvenliğinin de büyük boyutta olduğu anlaşılmaktadır.
Kitabın asıl konusuna daha yakından iştirak etme maksadıyla, Vırmiça, kitabın birinci bölümünü, Prizren’e ve bugüne kadar Prizren tarihiyle ilgili meçhul olay ve durumlara adamıştır. Akabinde XVI. yüzyıldan XX. yüzyılın başlarına kadar Prizren Sancakbeyi ve vali görevinde bulunan mutasarrıf ve paşaların listesini ve onlarla ilgili tespit edilen yeni durumlar aktarılmıştır.

Kitabın ikinci bölümünde Rotla ailesiyle ilgili umumi malumatlar yanı sıra bu ailenin şeceresi ile birilikte bu aileden mutasarrıf görevinde bulunan paşalarla bugüne kadar az bilinen veya hiç bilinmeyen yeni bilgiler teşhir edilmektedir. Müteakiben Mehmet Tahir Paşa Vakfiyesi, Mahmut Paşa Vakfiyesi ve Emin Paşa Vakfiyesi, hayatı ve şahsiyetleriyle ilgili ayrıntılı bilgiler verilmektedir. Vakıfnamenin Türkçe tercümesinde ise vakıfnamede yer alan önemli vakıf ve şahsiyetler hakkında da ayrıntılı bilgilerin verilmesine özen gösterilmiştir.

Bütün bu durumlar iyi bir yazılış tarzıyla Raif Vırmiça’nın kalemiyle ele alınırken, bütün vakfiyeler için bizzat yerinde çekilmiş ve XVIII. yüzyılı andıran eski fotoğraflara da yer verilmiştir. Kitapta kullanılan belgeler dışında takviye edilen ilginç rivayetler de bu esere renk ve özel bir değer katmaktadır. Bu eserde il defa Mehmet Tahir Paşa, Mahmut Paşa Vakıfnameleri ve vakıfları yanında ağırlıklı olarak Emin Paşa Vakfiyesi çerçevesinde, Emin Paşa Camii, medresesi, yanı sıra Emin Paşa Camii kabristanında Rotla ailesinin veya bu aileyle alakası olan paşa ve diğer önemli üye ve şahsiyetlerin kabir kitabelerinin ve Emin Paşanın kızı Umu Gülsüm Vakıfnamesinin neşri ve bu eserlerle ilgili ayrıntılı bilgiler teşhir edilmektedir.

Uzun yıllardan sonra ilk defa Emin Paşa Camii cemaati yardımıyla Prizren okuruna ve geniş kamuoyuna Rotla ailesiyle ve vakfiyesiyle ilgili böyle bir değerli eserin Raif Vırmiça gibi ulusal ve uluslar arası sahnede Kosova’da Osmanlı Mimari eserleriyle ilgili şan yapmış bir araştırmacı yazar tarafından araştırılıp sunulması ve kitabın bir hayrat eseri olarak (hiçbir ücret almadan) yayınlaması, Vırmiça’nın yine riyasız Allah ve milleti için yaptığı çalışma özelliğini ortaya çıkarmaktadır. Bu yüzden daha önceki değerlendirmelerimde yazdığım gibi şimdi de aynısını tekrarlayarak, Vırmiça’yı yapmış olduğu bu ilimsel ve diğer çalışmalarından dolayı, cesaret ve çabası için sadece kutlamak değil, halk olarak onu ödüllendirmemiz gerekir.

Görülmemiş bir hevesle ve büyük bir istekle yaşamın her dakikasını uzmansal bir şekilde değerlendirmesini yapmaya çalışan Vırmiça, kendi araştırma sahasındaki çalışmalarına aralıksız ve çok başarılı bir şekilde hala devam ettiğinin en büyük kanıtını, yayımdan yeni çıkan “Prizren’de Rotlalar Hâkimiyeti ve Vakfiyesi” kitabı oluşturmaktadır.

Vırmiça’nın, çok çalışkan bir kimliğe sahip olduğunu bildiğimden dolayı son yıllarda bu özelliği yanında, Yeni Dönem gazetesinde tefrika ve köşe yazarlığı da yapan Vırmiça’nın, bu ve diğer yazı ve çalışmalarında da ne kadar başarılı olduğu bugüne kadar yapılan yorumlardan ve değerlendirmelerden kanıtlanmaktadır. Araştırılmamış, incelenmemiş ya da yeterince önem verilmemiş bu tür çalışmalarda, Raif Vırmiça bir araştırmacı sıfatıyla kimseye ödün vermiyor ve yapmış olduğu çalışmalarıyla ve yayınlanmış olan bu yeni eserleriyle başarı zincirindeki halkalara, çok önemli çalışmalar ve eserler ekleyerek bura Müslüman topluluğuna büyük hizmetler yapmaktadır. Bu ise Vırmiça’nın bu nevi işlere var olan büyük sevgisi ve hüneri, bir Türk olarak bize ait olan her şeyimizi, daha doğrusu kimliğimizi ispat edecek bütün edinimlerimizi diriltmektir amacı. Onun bugüne kadar yapmış olduğu çalışmalarıyla bura Osmanlı mimarisinin tanıtımında ortaya koyduğu bu hükümle, toplumun yapmadığı bir işi kendi başına yaparak elindeki şartlar ve imkânlar dâhilinde dile getirmekte başarılı olan Vırmiça, bütün bunları bizlere yatkın ve arı bir dille, zevkli bir tarzda, rivayet ve kalıcı özgün fotoğraflarla da emanet ediyor.

Sonuçta Vırmiça inandığı fikir ve dava için şahsi menfaatini geriye itip, uzun zamandan bu yana Kosova’da Osmanlının tarihe bıraktığı mirası kaybolmaktan kurtaran, kayda ve kitaba geçiren büyük irade. Hudutsuz gayretin nadir temsilcisi, Kosova’da Osmanlı Mimarisini en iyi bilen ve en gayretli ölçülerle tefekkürünü yapan ve koruyan ender insanlardan biri…

Bu güzel ve nadir eser için Vırmiça’yı kutlar, kitabın basılmasında emeği geçen herkese bilhassa Emin Paşa Camii cemaatine ve imamı Hafız Davut Lezi’yi anlayışı için takdir eder, böyle başarılarının devamını dilerim.

Yorumlar (5)

Yorum yaz

Lütfen yorumunuzun yazının konusu ile alakalı olmasına dikkat edin. Kişisel hakaret içeren yorumlar silinecektir. Reklam amaçlı yorumlar silinecektir. 'Gönder' düğmesine basmadan önce yeni bir güvenlik kodu üretmek için tarayıcınızın *Yenile* düğmesine basın. Yukarıdaki durum yanlış güvenlik kodu girildiği durumlarda geçerlidir.
İsim:
E-posta:
Başlık:
BBCode:
Yorum:
Güvenlik kodu:*

v.1.4.6
© -